"ငြီး"၊ "ညီး" နဲ့ "ညည်း" တို့အကြောင်း

“ငြီး”၊ “ညီး” နဲ့ “ညည်း” တို့အကြောင်း
-----------------------------------------------------

မြန်မာစာရေးသားရာမှာ အသံထွက်ကြောင့် မှားရေးတတ်တဲ့အထဲ “ငြီး”၊ “ညီး” နဲ့ “ညည်း” တို့လည်း ပါပါတယ်။

ဥပမာ -

“ပူလောင်လွန်းလှသော မန္တလေးရာသီဥတုကို ကျွန်တော် ငြီးငွေ့နေပြီ” လို့ ရေးရမှာလား၊ “ပူလောင် လွန်းလှသော မန္တလေးရာသီဥတုကို ကျွန်တော် ညီးငွေ့နေပြီ” လို့ ရေးရမှာလား၊ “ပူလောင်လွန်းလှသော မန္တလေး ရာသီဥတုကို ကျွန်တော် ညည်းငွေ့နေပြီ” လို့ ရေးရမှာလား မကွဲပြားတတ်ပါဘူး။

“ပူပြင်းလှသော ရာသီဥတုဒဏ်ကြောင့် မောင်လှသည် ငြီးငြူနေလေသည်” လို့ ရေးရမှာလား၊ “ပူပြင်း လှသော ရာသီဥတုဒဏ်ကြောင့် မောင်လှသည် ညီးငြူနေသည်” လို့ ရေးရမှာလား၊ “ပူပြင်းလှသော ရာသီဥတုဒဏ် ကြောင့် မောင်လှသည် ညည်းညူနေသည်” လို့ ရေးရမှာလား ရောထွေးနေတတ်ပါတယ်။

“ငြီး” ကို မြန်မာအဘိဓာန်မှာ -

“ငြီး၊ ကြိ - ငြီးငွေ့သည်။”

လို့ အနက်ဖွင့်ထားပါတယ်။ “ငြီးငွေ့” ရဲ့အနက်ကိုတော့ “ငြီးငွေ့၊ ကြိ - နှစ်သက်ခြင်း လျော့နည်းသွားသည်။” လို့ အနက်ဖွင့်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် “ နှစ်သက်မှု လျော့နည်းသွား” ကြောင်း၊ “မနှစ်သက်တော့ကြောင်း” ပြလိုတဲ့ အခါမှာ “ငြီး” ကို သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဥပမာ -

“ပြည်သူတို့ကောင်းကျိုးကို တစ်ခုမျှပင်မလုပ်ဘဲ မိဘပြည်သူများခင်ဗျာဟုပြောတတ်သော အစိုးရကို ကျွန်ုပ်ရင်ထဲအသည်းထဲကပင် ငြီးငွေ့နေပြီ။”

“အားနည်းသည့်တိုင်းရင်းသားတို့အပေါ် အနိုင်ကျင့်ရက်စက်တတ်သောအစိုးရကို ကျွန်ုပ် ငြီးငွေ့မုန်းတီး လှချေသည်။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ ပြည်သူ့ကောင်းကျိုးမဆောင်ရွက်ဘဲ မိဘပြည်သူများဟုပြောတတ်သော အစိုးရကို “ငြီးငွေ့” ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “နှစ်သက်မှုမရှိကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ငြီး” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ အားနည်းသည့်တိုင်းရင်းသားတို့အပေါ် အနိုင်ကျင့်သောအစိုးရကို “ငြီးငွေ့မုန်းတီး” ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “နှစ်သက်မှုမရှိကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ငြီး” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

“ညီး” ကို မြန်မာအဘိဓာန်မှာ -

“ညီး၊ ကြိ - အလွန်တောက်ပသည်။”

လို့ အနက်ဖွင့်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် “တစ်စုံတစ်ခုသော အလင်းရောင် အလွန်တောက်ပ” ကြောင်း ပြလိုတဲ့အခါ “ညီး” ကို သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဥပမာ -

“ကျွန်ုပ်တို့နိုင်ငံသားများ ယခုကဲ့သို့ဆင်းရဲနေရခြင်းအကြောင်းရင်းတစ်ရပ်မှာ ပညာမတတ်သောကြောင့် ဖြစ်၏။ နောင်တွင် ထိုသို့မဖြစ်စေရန် ပညာဆီမီး ထိန်ထိန်ညီးအောင် ထွန်းညှိရပေလိမ့်မည်။”

“ကျွန်ုပ်တို့နိုင်ငံတွင် နိုင်ငံသားအများအပြားနေထိုင်ရာဒေသများ၌ လျှပ်စစ်မီး ကောင်းမွန်စွာမရရှိ သော်လည်း လူတို့နေထိုင်ခြင်းမရှိသည့် နေပြည်တော်တွင် လျှပ်စစ်မီးရောင်များ ထိန်ထိန်ညီးအောင် ထွန်းထားသည် ကား အဓိပ္ပာယ်မဲ့လွန်းလှချေသည်။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ ပညာအရောင် “အလွန်တောက်ပ” ကြောင်း ဖော်ပြရာမှာ “ညီး” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင် ပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ လူတို့နေထိုင်ခြင်းမရှိသည့် နေပြည်တော်တွင် လျှပ်စစ်မီးများထွန်းညှိထား၍ “အလွန် တောက်ပ” ကြောင်း ဖော်ပြရာမှာ “ညီး” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

“ညည်း” ကိုတော့ မြန်မာအဘိဓာန်မှာ -

“ညည်း ၁၊ ကြိ - ၁၊ ကိုယ်စိတ် ဆင်းရဲပင်ပန်းကြောင်း ထုတ်ဖော်မြည်တမ်းသည်။ ၂၊ ဝေဒနာခံစားရမှုကြောင့် မြည်တမ်းသည်။ ၃၊ သီချင်းတိုးတိုးဆိုသည်။ ၄၊ ခိုငှက် စသည် အော်မြည်သည်။”

“ညည်း ၂၊ နစ - [အပြော] ရွယ်တူ မိန်းမချင်းဖြစ်စေ၊ မိမိအောက်ငယ်သော မိန်းမကိုဖြစ်စေ ခေါ်ဝေါ်သောစကား။”

လို့ အနက် (၂) ခု ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။

အနက် (၁) က ကြိယာအနက်ဖြစ်ပါတယ်။ ကြိယာအနက် (၄) မျိုး ပြဆိုထားပါတယ်။

ပထမအနက်မှာ “ကိုယ်စိတ် ဆင်းရဲပင်ပန်းကြောင်း ထုတ်ဖော်မြည်တမ်း” ကြောင်း ပြလိုတဲ့အခါ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဥပမာ -

“ဒီမိုကရေစီအစိုးရဟု သူတို့ကိုယ်သူတို့ ခေါ်ဆိုကြသူများလက်ထက်တွင် ဝမ်းစာရှာရသည်မှာ ခက်ခဲ ပင်ပန်းလွန်းလှတကားဟု အခြေခံလူတန်းစားတို့ ညည်းကြလေသည်။”

“ဝန်ကြီးကတော်သည် သူလိုလားသော စိန်ဘယက်မရသဖြင့် လိုချင်ကြောင်း ညည်းညူနေလေသည်။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ ဒီမိုကရေစီအစိုးရဟု သူတို့ကိုယ်သူတို့သတ်မှတ်သူများလက်ထက်တွင် အခြေခံလူတန်းစား များအဖို့ ဝမ်းစာပင်အနိုင်နိုင်ဖြစ်၍ “ကိုယ်စိတ်ဆင်းရဲပင်ပန်းလှကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ ဝန်ကြီးကတော်သည် သူလိုလားသော စိန်ဘယက်မရသဖြင့် “ကိုယ်စိတ်ဆင်းရဲ ပင်ပန်း ကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကိုသုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယအနက်မှာ “ ဝေဒနာခံစားရမှုကြောင့် မြည်တမ်း” ကြောင်း ပြလိုတဲ့အခါ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဥပမာ -

“၆ တိုက်တွင် လောက်ကိုက်ခံကြရသော နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတို့သည် သူတို့ခံစားရသော ဝေဒနာ ပေါင်းစုံက ဖိစီးနှိပ်စက်သဖြင့် ညည်းနေကြလေသည်။”

“ဝန်ကြီးသည် သူခံစားရသော ဝေဒနာဖိစီးနှိပ်စက်သဖြင့် ညည်းနေသည့်တိုင် သူ့ကို သနားမည့်သူ တစ်ဦးတလေမျှပင် မရှိချေ။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ အကျဉ်းချခံရသောနိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတို့ “ဝေဒနာခံစားရမှုကြောင့် မြည်တမ်း နေကြကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ ဝန်ကြီးသည် “ဝေဒနာခံစားရမှုကြောင့် မြည်တမ်းနေကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

တတိယအနက်မှာ “သီချင်းတိုးတိုးဆိုကြောင်း” ပြလိုတဲ့အခါ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း ဖော်ပြထားပါ တယ်။

ဥပမာ -

“ဇာတိမြို့ကလေးနှင့် အမေ့ကို လွမ်းဆွတ်သည့်အခါတိုင်း ကျွန်ုပ်သည် အမေ့အိမ်သီချင်းကို ညည်းမိ၏။”

“ဝမ်းနည်းစရာများ၊ ပျော်ရွှင်စရာများ ကြုံလာသည့်အခါတိုင်း နှစ်သက်သော သီချင်းကလေးများကို ညည်းမိသည်မှာ ကျွန်ုပ်၏အကျင့်တစ်ခုဖြစ်နေပြီ။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကိုကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ ဇာတိနှင့်အမေ့ကို လွမ်းတိုင်း အမေ့အိမ်သီချင်းကို “တိုးတိုးဆိုမိကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ ဝမ်းနည်းစရာ၊ ပျော်ရွှင်စရာများကြုံတိုင်း နှစ်သက်သောသီချင်းကလေးများကို “တိုးတိုး ဆိုမိကြောင်း” ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

စတုတ္ထ အနက်မှာ “ခိုငှက် စသည် အော်မြည်” ကြောင်း ပြလိုတဲ့အခါ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း ဖော်ပြထားပါ တယ်။

ဥပမာ -

“ဒီမိုကရေစီအစိုးရဟု သူတို့ကိုယ်သူတို့သတ်မှတ်သူတို့လက်ထက်တွင် ဆင်းရဲပင်ပန်းမှုများကြောင့် ပြည်သူတို့ညည်းညူသံများကို ခိုညည်းသကဲ့သို့ ကြားကြရပေသည်။”

“ထို့အတူ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ကတော်တို့၏ လိုချင်သည်ကိုမရ၍ ညည်းညူလိုက်သော အသံများကိုလည်း ခိုညည်းသကဲ့သို့ ကြားကြရလေသည်။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ ဒီမိုကရေစီအစိုးရဟု သူတို့ကိုသူတို့ သတ်မှတ်သူများလက်ထက်တွင် ပြည်သူတို့ ဆင်းရဲပင်ပန်းကြောင်း ညည်းညူသံများကို “ခိုညည်း” သကဲ့သို့ ကြားရကြောင်း ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ ထိုအချိန်မှာပဲ လိုချင်တာမရသော ဝန်ကတော်တို့၏ညည်းညူသံများကို “ခိုညည်း” သကဲ့သို့ ကြားရကြောင်း ဖော်ပြရာမှာ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

“ညည်း” ရဲ့ အနက် (၂) က နာမ်စားအနက်ဖြစ်ပါတယ်။ ရွယ်တူမိန်းမချင်း ခေါ်ဝေါ်တဲ့အခါ၊ ကိုယ့်အောက်ငယ်တဲ့မိန်းကလေးကို ခေါ်ဝေါ်တဲ့အခါ “အခေါ်ခံရသူ နာမ်ရဲ့အစား” “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း ပြထားပါတယ်။

ဥပမာ -

““ညည်းကို ကျုပ်ပြောစရာရှိသတော့” ဟု မယ်မြက မယ်လှကို တိုးတိုးပြော၏။”

““ညည်းတို့ ငါ့ကို ပြယ်ကောင်းပေတယ်” ဟု ရာဇာဓိရာဇ်က သူ၏မောင်းမများကို ဆိုလေသည်။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ “ရွယ်တူမိန်းမများဖြစ်သည့် မယ်မြက မယ်လှကို ခေါ်” ကြောင်း ဖော်ပြတဲ့အခါ “ညည်း” ကိုသုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ “ရာဇာဓိရာဇ်က သူ့အောက်ငယ်သော မောင်းမများကို ခေါ်” ကြောင်း ဖော်ပြတဲ့အခါ “ညည်း” ကို သုံးကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် -

“ငြီးငွေ့ကြောင်း၊ နှစ်သက်ခြင်းလျော့နည်းသွားကြောင်း၊ မနှစ်သက်တော့ကြောင်း” ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ “ငြီး” ကိုသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။

“တစ်စုံတစ်ခုသောအလင်းရောင် အလွန်တောက်ပကြောင်း” ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ “ညီး” ကိုသုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

“ကိုယ်စိတ် ဆင်းရဲပင်ပန်းကြောင်း ထုတ်ဖော်မြည်တမ်း” ကြောင်း၊ “ဝေဒနာခံစားရမှုကြောင့် မြည်တမ်း” ကြောင်း၊ “သီချင်းတိုးတိုးဆို” ကြောင်း၊ “ခိုငှက် စသည် အော်မြည်” ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ “ညည်း” ကို သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

“ရွယ်တူ မိန်းမချင်းဖြစ်စေ၊ မိမိအောက်ငယ်သော မိန်းမကိုဖြစ်စေ ခေါ်ဝေါ်” ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ “ညည်း” ကို သုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ့်လူမျိုးဘာသာစကားကို မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးစွဲနိုင်ကြပါစေခင်ဗျာ။

စာကြွင်း
---------
ကြိ - ကြိယာ
နစ - နာမ်စား

ကျမ်းကိုးစာရင်း
-------------------
၁။ မြန်မာအဘိဓာန်၊ ဒုတိယအကြိမ်၊ ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။

၂။ မြန်မာသဒ္ဒါ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။

၃။ ငယ်ပေါင်းကြီးဖော်မြန်မာစာနှင့် အရေးအသားပြဿနာများ၊ မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ၊ ကောင်းသန့်စာပေ။

၄။ မြန်မာသဒ္ဒါနှင့် အသုံးအနှုန်း၊ ဦးဖေမောင်တင်၊ ပဉ္စမအကြိမ်၊ ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ၊ စာပေဗိမာန်။

၅။ မြန်မာစာအရေးအသား၊ ကလောင်စုံ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၁၄၊ သြဂုတ်လ၊ စိတ်ကူးချိုချိုစာပေ။