"ခြင်" နှင့် "ချင်" အကြောင်း

“ခြင်” နဲ့ “ချင်” အကြောင်း


မြန်မာစာရေးသားရာမှာ အသံထွက်ကြောင့် အသုံးမှားများတဲ့အထဲ “ခြင်” နဲ့ “ချင်” လည်း ပါပါတယ်။

ဥပမာ -

“ကျွန်တော် ပန်းချီဆွဲတတ်ချင်တယ်” လို့ ရေးရမှာလား၊ “ကျွန်တော် ပန်းချီဆွဲတတ်ခြင်တယ်” လို့ ရေးရမှာလား ရောထွေးနေတတ်ပါတယ်။

“ကျွန်တော် ရှမ်းပြည်ပြန်ချင်တယ်” လို့ ရေးရမှာလား၊ “ကျွန်တော် ရှမ်းပြည်ပြန်ခြင်တယ်” လို့ ရေးရမှာလား မကွဲပြားတတ်ပါဘူး။

“ခြင်” ကို မြန်မာအဘိဓာန်မှာ -

“ခြင် ၁၊ န - သွေးစုပ်တတ်သော အင်းဆက်ပိုးကောင်ပျံတစ်မျိုး။”

“ခြင် ၂၊ ကြိ ၁၊ (ရှေး) ပစ္စည်းတစ်မျိုးနှင့်တစ်မျိုး တန်ဖိုးတူချင်း ဖလှယ်သည်။ ၂၊ စပါး၊ ဆန် စသည်တို့ကို တောင်း တင်း စသည်တွင်ထည့်၍ ပမာဏကိုသိအောင်လုပ်သည်။”

လို့ အနက် (၂) မျိုး ဖွင့်ပါတယ်။

အနက် (၁) က နာမ်အနက် ဖြစ်ပါတယ်။ သွေးစုပ်တတ်တဲ့ အင်းဆက်ပိုးကောင်ပျံတစ်မျိုးကို ဆိုလိုပါတယ်။ အသုံးမှားစရာအကြောင်း မရှိပါ။

ဥပမာ -

“မိုးရာသီရောက်လာပြီဖြစ်သောကြောင့် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါမဖြစ်ပွားစေရန် ခြင်အန္တရာယ်ကို သတိပြုရမည်။”

ဆိုတဲ့ဝါကျကို ကြည့်ပါ။

“ခြင်” ဟာ “သွေးစုပ်တတ်တဲ့အင်းဆက်ပိုးကောင်ပျံ” ကို ဆိုလိုကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

အနက် (၂) က ကြိယာအနက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကြိယာအနက် (၂) မျိုး ပြထားပါတယ်။ပထမအနက်မှာ “ပစ္စည်းတစ်မျိုးနှင့်တစ်မျိုး တန်ဖိုးတူချင်း ဖလှယ်ကြောင်း ပြောလိုတဲ့အခါ “ခြင်” ကို သုံးရကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ရှေးသုံးဖြစ်ပါတယ်။ အခုခေတ်မှာ အသုံးနည်းသွားပါပြီ။ အသုံးမှားနိုင်ပါတယ်။

ဥပမာ -

“သင့်ပဲနှင့် ကျွနု်ပ်နှမ်းကို ခြင်လိုသလော။”

ဆိုတဲ့ဝါကျကို ကြည့်ပါ။ တန်ဖိုးတူတဲ့ “ပဲ” နဲ့ “နှမ်း” ကို ဖလှယ်ကြောင်း “ခြင်” ကပြနေပါတယ်။

ဒုတိယအနက်မှာ “စပါး၊ ဆန် စတာတွေကို တောင်းတင်းမှာထည့်ပြီး ပမာဏကို သိအောင်လုပ်ကြောင်း ပြောလိုတဲ့အခါ “ခြင်” ကို သုံးရကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ အသုံးမှားနိုင်ပါတယ်။

“ပွဲရုံတွင် စပါးများ ခြင် နေသည်ကို ကျွနု်ပ်တွေ့ခဲ့ရသည်။”

“တလင်းထဲက ပဲတွေကို သေချာခြင်ပြီး ကျီထဲသွင်းဟေ့။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ပထမဝါကျမှာ စပါးတွေကို တောင်းမှာ တင်းမှာ ထည့်ပြီး ပမာဏကို သိအောင်လုပ်ကြောင်း “ခြင်” က ပြနေပါတယ်။

ဒုတိယဝါကျမှာ ပဲတွေကို တောင်းမှာ တင်းမှာ ထည့်ပြီး ပမာဏကို သိအောင်လုပ်ကြောင်း “ခြင်” က ပြနေပါတယ်။

“ချင်” ကိုတော့ မြန်မာအဘိဓာန်မှာ -

“ချင်၊ စည်း - ၁၊ ပြုလို ဖြစ်လိုသည့်သဘောကိုပြသော စကားလုံး။ “စားချင်၊ သောက်ချင်သည်။ ၂၊ ဖြစ်ပျက်မည့် အရိပ်အယောင်ရှိသည့်သဘောကိုပြသော စကားလုံး။ “ဖျားချင်သလို ဖြစ်နေပြီ။””

လို့ အနက် (၂) မျိုး ဖွင့်ပါတယ်။ အနက် (၂) မျိုးလုံး ပစ္စည်းအနက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမအနက်မှာ “ဖြစ်လိုတဲ့သဘော” ကို ပြလိုတဲ့အခါ “ချင်” ကိုသုံးကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ အသုံးမှားနိုင်ပါတယ်။

ဥပမာ -

“အာဏာရအစိုးရအဖွဲ့ဝင်များသည် ရာထူးကလေးရသည်နှင့် ကိုယ်ကျိုးရှာချင်တော့သည်။”

“အစိတ်သားတို့သည် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေကို အနည်းငယ်မျှပင် မပြင်ဆင်ချင်ကြပေ။”

“သူတို့သည် တို့အဖေကြီးကို ကာကွယ်ချင်ကြသူများသာ ဖြစ်ကြလေသည်။”

ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။

ဝါကျ (၁) မှာ အာဏာရအစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေဟာ ရာထူးရတာနဲ့ “ကိုယ်ကျိုးရှာလိုသူများ” ဖြစ်ကြောင်း “ချင်” က ပြနေပါတယ်။

ဝါကျ (၂) မှာ အစိတ်သားဟာ “ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေကို မပြင်လိုသူများ” ဖြစ်ကြောင်း “ချင်” က ပြနေပါတယ်။

ဝါကျ (၃) မှာ အစိတ်သားဟာ “တို့အဖေကြီးကို ကာကွယ်လိုသူများ” ဖြစ်ကြောင်း “ချင်” က ပြနေပါတယ်။

ဒုတိယအနက်မှာ “ဖြစ်ပျက်မည့်အရိပ်အယောင်ရှိသည့်သဘော” ကို ပြလိုတဲ့အခါ “ချင်” ကို သုံးကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ အသုံးမှားနိုင်ပါတယ်။

ဥပမာ -

“ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သည် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲမသမာမှုများ ပြုချင်သည်ဟု ကျွနု်ပ်ထင်၏။”

ဆိုတဲ့ဝါကျကိုကြည့်ပါ။

ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဟာ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသမာမှုများ ပြုလာမည့်သဘော” တစ်နည်းအားဖြင့် “ဖြစ်ပျက်မည့်အရိပ်အယောင်ရှိသည့် သဘော” ကို “ချင်” ကပြနေပါတယ်။

ဒါကြောင့် အင်းဆက်ပိုးမွှား “ခြင်” နဲ့ အလေးချိန်သိအောင် “ခြင်တွယ်သည်” ဆိုတဲ့အသုံးမျိုးတွေမှာ “ခြင်” ကို သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တန်ဖိုးတူကုန်ပစ္စည်းချင်း ဖလှယ်ကြောင်း ပြတဲ့ ရှေးသုံးတွေမှာလည်း “ခြင်” ကို သုံးပါတယ်။

“ပြုလုပ်လိုတဲ့သဘော” ဖြစ်ကြောင်း ပြလိုတဲ့အခါ၊ “ဖြစ်ပျက်မည့်အရိပ်အယောင်ရှိသည့်သဘော” ဖြစ်ကြောင်း ပြလိုတဲ့အခါတွေမှာတော့ “ချင်” ကို သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ့်လူမျိုးဘာသာစကား၊ ကိုယ့်လူမျိုးစာပေကို မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးနိုင်ပါစေဗျာ။

စာကြွင်း
----------
န = နာမ်
ကြိ = ကြိယာ
စည်း = ပစ္စည်း။

ကျမ်းကိုးစာရင်း
------------------
၁။ မြန်မာသဒ္ဒါ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန။

၂။ မြန်မာအဘိဓာန်၊ မြန်မာစာအဖွဲ့၊ ပထမအကြိမ်၊ ၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန။