မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၂)
မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၂)
မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၁) ကို ကျွန်တော် ရေးခဲ့ပါပြီ။ အဲဒီအပိုင်းမှာ မြန်မာစာအရေးအသား မှန်ကန်ချင်ရင် “နာမ်ဝိဘတ်” များအကြောင်းကို ကျကျနနသိပြီး မှန်မှန်ကန်ကန်သုံးစွဲတတ်ဖို့လိုအပ်ကြောင်း ကျွန်တော်ရေးသားခဲ့ပါပြီ။
နာမ်ဝိဘတ် ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေးတွေဖြစ်ကြောင်း၊ အဲဒီစကားလုံးလေးတွေဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့က နာမ်၊ နာမ်စားတွေကို ပြုလုပ်သူဖြစ်ကြောင်း၊ အပြုလုပ်ခံရသူဖြစ်ကြောင်း၊ ထွက်ခွာရာနေရာဖြစ်ကြောင်း စသည်ဖြင့် ဝေဖန်ပိုင်းခြားပြနိုင်ကြောင်းများကို ကျွန်တော် ရေးသားခဲ့ပါပြီ။
နာမ်ဝိဘတ်ဟာ “ကတ္တားဝိဘတ်”၊ “ကံဝိဘတ်”၊ “ထွက်ခွာရာပြဝိဘတ်” စသည်ဖြင့် (၁၇) မျိုးရှိပါတယ်။
အဲဒီနာမ်ဝိဘတ် (၁၇) မျိုးက -
(၁) ကတ္တားဝိဘတ်
(၂) ကံဝိဘတ်
(၃) ထွက်ခွာရာပြဝိဘတ်
(၄) ရှေးရှုရာပြဝိဘတ်
(၅) ဆိုက်ရောက်ရာပြဝိဘတ်
(၆) အသုံးခံပြဝိဘတ်
(၇) အကြောင်းပြဝိဘတ်
(၈) လက်ခံပြဝိဘတ်
(၉) နေရာပြဝိဘတ်
(၁၀) အချိန်ပြဝိဘတ်
(၁၁) ပိုင်ဆိုင်ခြင်းပြဝိဘတ်
(၁၂) လိုက်လျောပြဝိဘတ်
(၁၃) ယှဉ်တွဲပြဝိဘတ်
(၁၄) ခွဲထုတ်ရာပြဝိဘတ်
(၁၅) ရည်စူးချက်ပြဝိဘတ်
(၁၆) နေရာဆက်တိုက်ပြဝိဘတ်
(၁၇) အချိန်ဆက်တိုက်ပြဝိဘတ်
တို့ဖြစ်ပါတယ်။
အခု အပိုင်း (၂) မှာ နာမ်ဝိဘတ် (၁၇) မျိုးအနက် “ကတ္တားဝိဘတ်” အကြောင်းကို ရေးချင်ပါတယ်။
(၁) ကတ္တားဝိဘတ်
--------------------
ကတ္တားဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကတ္တားဝိဘတ် စကားလုံး (၃) လုံးရှိပါတယ်။ “သည်၊ က၊ မှာ” တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးတွေဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “ပြုလုပ်သူ” “ဖြစ်သူ” “ရှိသူ” ဖြစ်ကြောင်း၊ “ပြုတတ်၊ ဖြစ်တတ်၊ ရှိတတ်” တဲ့ “အရာ” ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြပေးပါတယ်။
ဥပမာ -
“ပြည်သူလူထုသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်လိုသည်မှာ ထင်ရှား၏။”
“တစ်မတ်သားကိုယ်စားလှယ်များက ကိုယ်ကျိုးကာကွယ်လိုသဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မပြင်လိုကြချေ။”
ဆိုတဲ့ ဝါကျ (၂) ခု ကို ကြည့်ပါ။
ပထမဝါကျမှာ “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ခြင်းကို ပြုလုပ်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဟာ “ပြည်သူလူထု” ဖြစ်ကြောင်း “သည်” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ ကိုယ်ကျိုးကြည့်ပြီး “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မပြင်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ခြင်းကို မပြုလုပ်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဟာ “တစ်မတ်သားကိုယ်စားလှယ်များ” ဖြစ်ကြောင်း “က” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “သည်” နဲ့ “က” တို့ဟာ ပြုလုပ်သူဖြစ်ကြောင်းပြတဲ့ကတ္တားဝိဘတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာဝါကျ (၂) ခုကို ကြည့်ပါဦး။
“ပြည်သူများမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်ခြင်းကြောင့် နစ်နာကြရသည်။"
ပြန်ဝန်သည် မုသာဝါဒကိုသာ ရေလဲသုံးသူဖြစ်သည်။”
ပထမဝါကျမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်ခြင်းကြောင့် နစ်နာခြင်း ဖြစ်ရသူများသည် “ပြည်သူများ” ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “မှာ” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ “ပြန်ဝန်”ဟာ “မုသာဝါကိုရေလဲသုံးသူ” ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “သည်” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “မှာ” နဲ့ “သည်” ဟာ ဖြစ်သူဖြစ်ကြောင်းပြတဲ့ ကတ္တားဝိဘတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာဝါကျ (၂) ခုကို ကြည့်ပါဦး။
“အခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်လိုသော လွှတ်တော်အမတ်အချို့မှာ မြန်မာ့လွှတ်တော်ထဲတွင် ရှိနေလေပြီ။”
“လက်ရှိဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေကြောင့် အာဏာရှင်များသည်သာ အကျိုးအမြတ်ရှိ၏။”
ပထမဝါကျမှာ အခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်လိုသော လွှတ်တော်အမတ်အချို့သည် မြန်မာ့လွှတ်တော်ထဲတွင် ရှိသူများ ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “မှာ” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ အာဏာရှင်များသည် လက်ရှိဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေကြောင့် အကျိုးအမြတ်ရှိသူများ ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “သည်” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “မှာ” နဲ့ “သည်” ဟာ ရှိသူဖြစ်ကြောင်းပြတဲ့ ကတ္တားဝိဘတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဝါကျဖွဲ့တဲ့အခါ ပြုသူ၊ ဖြစ်သူ၊ ရှိသူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားတွေနောက်မှာ ကတ္တားဝိဘတ် “သည်၊ က၊ မှာ” ကို ကပ်ပြီးသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
(ဆက်ရေးပါဦးမည်။)
-------------------
ကိုယ့်လူမျိုးဘာသာစကားကို မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးစွဲနိုင်ကြပါစေခင်ဗျာ။
ကျမ်းကိုးစာရင်း
--------------
၁။ မြန်မာအဘိဓာန်၊ ပထမအကြိမ်၊ ၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၂။ မြန်မာသဒ္ဒါ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၃။ ငယ်ပေါင်းကြီးဖော်မြန်မာစာနှင့် အရေးအသားပြဿနာများ၊ မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ၊ ကောင်းသန့်စာပေ။
၄။ မြန်မာသဒ္ဒါနှင့် အသုံးအနှုန်း၊ ဦးဖေမောင်တင်၊ ပဉ္စမအကြိမ်၊ ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ၊ စာပေဗိမာန်။
၅။ မြန်မာစာအရေးအသား၊ ကလောင်စုံ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၁၄၊ သြဂုတ်လ၊ စိတ်ကူးချိုချိုစာပေ။
မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၁) ကို ကျွန်တော် ရေးခဲ့ပါပြီ။ အဲဒီအပိုင်းမှာ မြန်မာစာအရေးအသား မှန်ကန်ချင်ရင် “နာမ်ဝိဘတ်” များအကြောင်းကို ကျကျနနသိပြီး မှန်မှန်ကန်ကန်သုံးစွဲတတ်ဖို့လိုအပ်ကြောင်း ကျွန်တော်ရေးသားခဲ့ပါပြီ။
နာမ်ဝိဘတ် ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေးတွေဖြစ်ကြောင်း၊ အဲဒီစကားလုံးလေးတွေဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့က နာမ်၊ နာမ်စားတွေကို ပြုလုပ်သူဖြစ်ကြောင်း၊ အပြုလုပ်ခံရသူဖြစ်ကြောင်း၊ ထွက်ခွာရာနေရာဖြစ်ကြောင်း စသည်ဖြင့် ဝေဖန်ပိုင်းခြားပြနိုင်ကြောင်းများကို ကျွန်တော် ရေးသားခဲ့ပါပြီ။
နာမ်ဝိဘတ်ဟာ “ကတ္တားဝိဘတ်”၊ “ကံဝိဘတ်”၊ “ထွက်ခွာရာပြဝိဘတ်” စသည်ဖြင့် (၁၇) မျိုးရှိပါတယ်။
အဲဒီနာမ်ဝိဘတ် (၁၇) မျိုးက -
(၁) ကတ္တားဝိဘတ်
(၂) ကံဝိဘတ်
(၃) ထွက်ခွာရာပြဝိဘတ်
(၄) ရှေးရှုရာပြဝိဘတ်
(၅) ဆိုက်ရောက်ရာပြဝိဘတ်
(၆) အသုံးခံပြဝိဘတ်
(၇) အကြောင်းပြဝိဘတ်
(၈) လက်ခံပြဝိဘတ်
(၉) နေရာပြဝိဘတ်
(၁၀) အချိန်ပြဝိဘတ်
(၁၁) ပိုင်ဆိုင်ခြင်းပြဝိဘတ်
(၁၂) လိုက်လျောပြဝိဘတ်
(၁၃) ယှဉ်တွဲပြဝိဘတ်
(၁၄) ခွဲထုတ်ရာပြဝိဘတ်
(၁၅) ရည်စူးချက်ပြဝိဘတ်
(၁၆) နေရာဆက်တိုက်ပြဝိဘတ်
(၁၇) အချိန်ဆက်တိုက်ပြဝိဘတ်
တို့ဖြစ်ပါတယ်။
အခု အပိုင်း (၂) မှာ နာမ်ဝိဘတ် (၁၇) မျိုးအနက် “ကတ္တားဝိဘတ်” အကြောင်းကို ရေးချင်ပါတယ်။
(၁) ကတ္တားဝိဘတ်
--------------------
ကတ္တားဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကတ္တားဝိဘတ် စကားလုံး (၃) လုံးရှိပါတယ်။ “သည်၊ က၊ မှာ” တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးတွေဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “ပြုလုပ်သူ” “ဖြစ်သူ” “ရှိသူ” ဖြစ်ကြောင်း၊ “ပြုတတ်၊ ဖြစ်တတ်၊ ရှိတတ်” တဲ့ “အရာ” ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြပေးပါတယ်။
ဥပမာ -
“ပြည်သူလူထုသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်လိုသည်မှာ ထင်ရှား၏။”
“တစ်မတ်သားကိုယ်စားလှယ်များက ကိုယ်ကျိုးကာကွယ်လိုသဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မပြင်လိုကြချေ။”
ဆိုတဲ့ ဝါကျ (၂) ခု ကို ကြည့်ပါ။
ပထမဝါကျမှာ “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ခြင်းကို ပြုလုပ်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဟာ “ပြည်သူလူထု” ဖြစ်ကြောင်း “သည်” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ ကိုယ်ကျိုးကြည့်ပြီး “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မပြင်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ခြင်းကို မပြုလုပ်လိုသူ”၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဟာ “တစ်မတ်သားကိုယ်စားလှယ်များ” ဖြစ်ကြောင်း “က” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “သည်” နဲ့ “က” တို့ဟာ ပြုလုပ်သူဖြစ်ကြောင်းပြတဲ့ကတ္တားဝိဘတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာဝါကျ (၂) ခုကို ကြည့်ပါဦး။
“ပြည်သူများမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်ခြင်းကြောင့် နစ်နာကြရသည်။"
ပြန်ဝန်သည် မုသာဝါဒကိုသာ ရေလဲသုံးသူဖြစ်သည်။”
ပထမဝါကျမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်ခြင်းကြောင့် နစ်နာခြင်း ဖြစ်ရသူများသည် “ပြည်သူများ” ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “မှာ” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ “ပြန်ဝန်”ဟာ “မုသာဝါကိုရေလဲသုံးသူ” ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “သည်” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “မှာ” နဲ့ “သည်” ဟာ ဖြစ်သူဖြစ်ကြောင်းပြတဲ့ ကတ္တားဝိဘတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဥပမာဝါကျ (၂) ခုကို ကြည့်ပါဦး။
“အခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်လိုသော လွှတ်တော်အမတ်အချို့မှာ မြန်မာ့လွှတ်တော်ထဲတွင် ရှိနေလေပြီ။”
“လက်ရှိဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေကြောင့် အာဏာရှင်များသည်သာ အကျိုးအမြတ်ရှိ၏။”
ပထမဝါကျမှာ အခြေခံဥပဒေမပြင်ဆင်လိုသော လွှတ်တော်အမတ်အချို့သည် မြန်မာ့လွှတ်တော်ထဲတွင် ရှိသူများ ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “မှာ” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ အာဏာရှင်များသည် လက်ရှိဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေကြောင့် အကျိုးအမြတ်ရှိသူများ ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် “ကတ္တား” ဖြစ်ကြောင်း “သည်” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “မှာ” နဲ့ “သည်” ဟာ ရှိသူဖြစ်ကြောင်းပြတဲ့ ကတ္တားဝိဘတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဝါကျဖွဲ့တဲ့အခါ ပြုသူ၊ ဖြစ်သူ၊ ရှိသူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားတွေနောက်မှာ ကတ္တားဝိဘတ် “သည်၊ က၊ မှာ” ကို ကပ်ပြီးသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
(ဆက်ရေးပါဦးမည်။)
-------------------
ကိုယ့်လူမျိုးဘာသာစကားကို မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးစွဲနိုင်ကြပါစေခင်ဗျာ။
ကျမ်းကိုးစာရင်း
--------------
၁။ မြန်မာအဘိဓာန်၊ ပထမအကြိမ်၊ ၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၂။ မြန်မာသဒ္ဒါ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၃။ ငယ်ပေါင်းကြီးဖော်မြန်မာစာနှင့် အရေးအသားပြဿနာများ၊ မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ၊ ကောင်းသန့်စာပေ။
၄။ မြန်မာသဒ္ဒါနှင့် အသုံးအနှုန်း၊ ဦးဖေမောင်တင်၊ ပဉ္စမအကြိမ်၊ ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ၊ စာပေဗိမာန်။
၅။ မြန်မာစာအရေးအသား၊ ကလောင်စုံ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၁၄၊ သြဂုတ်လ၊ စိတ်ကူးချိုချိုစာပေ။
Comments
Post a Comment