မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၆)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၆)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်းကို ကျွန်တော်ရေးလာတာ အပိုင်း (၅) အထိ ရှိပါပြီ။
အခု အပိုင်း (၆) မှာ ကျန်တဲ့နာမ်ဝိဘတ်များထဲက “လက်ခံပြဝိဘတ်” နဲ့ “နေရာပြဝိဘတ်” တို့အကြောင်းကို ရေးချင်ပါတယ်။

(၈) လက်ခံပြဝိဘတ်
------------------------
လက်ခံပြဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေး ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ခံပြဝိဘတ် စကားလုံး (၁) လုံးသာ ရှိပါတယ်။ “အား” ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “လက်ခံသူ” ဖြစ်ကြောင်းကို ဖော်ပြပေးပါတယ်။
ဥပမာ -
“ယခုအခါတွင် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက ယပ်ကြိုက်သူကြီးအား ရွေှမေတ္တာများကို အပ်နှင်းကြချေပြီ။”
“ထိုသို့သော မေတ္တာတရားမျိုးကို စာဖတ်သူကြီးအားလည်း ပေးလိုနေကြပြန်သည်။”
ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။
ပထမဝါကျမှာ “ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးကပေးသော ရွေှမေတ္တာများကို လက်ခံသူ” တစ်နည်းအားဖြင့် “လက်ခံပြပုဒ်” ဟာ “ယပ်ကြိုက်သူကြီး” ဖြစ်ကြောင်း “အား” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ “ထိုသို့သောမေတ္တာတရားမျိုးကို လက်ခံသူ” တစ်နည်းအားဖြင့် “လက်ခံပြပုဒ်” ဟာ “စာဖတ်သူကြီး” ဖြစ်ကြောင်း “အား” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “အား” ဟာ “လက်ခံသူ” ဖြစ်ကြောင်း ပြတဲ့ “လက်ခံပြဝိဘတ်” ဖြစ်ပါတယ်။
ဝါကျဖွဲ့တဲ့အခါ လက်ခံသူဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားတွေနောက်မှာ လက်ခံပြဝိဘတ် “အား” ကို ကပ်ပြီးသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
(၉) နေရာပြဝိဘတ်
------------------------
နေရာပြဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ နေရာပြဝိဘတ် စကားလုံး (၅) လုံး ရှိပါတယ်။ “၌၊ မှာ၊ တွင်၊ ဝယ်၊ က” တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးတွေဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “နေရာ” ဖြစ်ကြောင်းကို ဖော်ပြပေးပါတယ်။
ဥပမာ -
“ယပ်ကြိုက်သူကြီးစံစားတော်မူရန် မဟာအဝီစိ၌ ယပ်တောင်များ အဆင်သင့်ပြင်ဆင်ထားချေပြီ။”
“ယပ်ကြိုက်သူကြီး၏သတင်းကို သိပြီးချိန်တွင် စာဖတ်သူကြီးသည် အိမ််မှာ နေလျက် စိတ်ကယောက်ကယက်ဖြစ်သွားလေသည်။”
“မဟာအဝီစိတွင် မိမိအတွက်ပါ နေရာပြင်ဆင်ပြီးချေပြီလောဟု စာဖတ်သူကြီး တွေးမိသောကြောင့် ဖြစ်၏။”
“စာဖတ်သူကြီးအတွက်သာမက “မိဘပြည်သူများခင်ဗျား” ဟု ပြောတတ်သူကြီးအတွက်လည်း တတောယမမင်းကြီးက မဟာအဝီစိဝယ် နေရာပြင်ပြီးချေပြီ။
“သို့ဖြစ်၍ စာဖတ်သူကြီးနှင့် မိဘပြည်သူများခင်ဗျာဟု ပြောတတ်သူကြီးကို မဟာအဝီစိက ဆီးကြိုနေကြောင်း သတင်းကောင်း ပါးလိုက်ပါဟု ယမမင်းက ဆိုလေတော့သတည်း။”
ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကိုကြည့်ပါ။
ပထမဝါကျမှာ “ယပ်ကြိုက်သူကြီးစံစားရန် ယပ်တောင်များ အဆင်သင့်ပြင်ဆင်ထားသည့်နေရာ” ဟာ “မဟာအဝီစိ” ဖြစ်ကြောင်း “၌” က ပြနေပါတယ်။
ဒုတိယဝါကျမှာ “စာဖတ်သူကြီး စိတ်ကယောက်ကယက်ဖြစ်သွားသည့်နေရာ” ဟာ “အိမ်” ဖြစ်ကြောင်း “မှာ” က ပြနေပါတယ်။
တတိယဝါကျမှာ “မိမိအတွက်ပြင်ဆင်ထားပြီလောဟု စာဖတ်သူကြီး တွေးမိတဲ့နေရာ” ဟာ “မဟာအဝီစိ” ဖြစ်ကြောင်း “တွင်” က ပြနေပါတယ်။
စတုတၳဝါကျမှာ “မိဘပြည်သူများခင်ဗျာဟု ပြောတတ်သူကြီးအတွက် တတောယမမင်းကြီးက ပြင်ဆင်ထားသည့်နေရာ” ဟာ “မဟာအဝီစိ” ဖြစ်ကြောင်း “ဝယ်” က ပြနေပါတယ်။
ပဉ္စမဝါကျမှာ “စာဖတ်သူကြီးနှင့် မိဘပြည်သူများခင်ဗျားဟုဆိုသူကြီးတို့ကို ဆီးကြိုနေသည့်နေရာ” ဟာ “မဟာအဝီစိ” ဖြစ်ကြောင်း “က” က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် “၌၊ မှာ၊ တွင်၊ ဝယ်၊ က” တို့ဟာ “နေရာ” ဖြစ်ကြောင်း ပြတဲ့ “နေရာပြဝိဘတ်” တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဝါကျဖွဲ့တဲ့အခါ နေရာဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားတွေနောက်မှာ နေရာပြဝိဘတ် “၌၊ မှာ၊ တွင်၊ ဝယ်၊ က” ကို ကပ်ပြီးသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
(ဆက်ရေးပါဦးမည်။)
-------------------------
ကိုယ့်လူမျိုးဘာသာစကားကို မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးစွဲနိုင်ကြပါစေခင်ဗျာ။
ကျမ်းကိုးစာရင်း
-------------------
၁။ မြန်မာအဘိဓာန်၊ ပထမအကြိမ်၊ ၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၂။ မြန်မာသဒ္ဒါ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၃။ ငယ်ပေါင်းကြီးဖော်မြန်မာစာနှင့် အရေးအသားပြဿနာများ၊ မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ၊ ကောင်းသန့်စာပေ။
၄။ မြန်မာသဒ္ဒါနှင့် အသုံးအနှုန်း၊ ဦးဖေမောင်တင်၊ ပဉ္စမအကြိမ်၊ ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ၊ စာပေဗိမာန်။
၅။ မြန်မာစာအရေးအသား၊ ကလောင်စုံ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၁၄၊ သြဂုတ်လ၊ စိတ်ကူးချိုချိုစာပေ။