"အိတ်" နဲ့ "အိပ်" အကြောင်း
"အိတ်" နဲ့ "အိပ်" အကြောင်း
-------------------
မြန်မာစာရေးသားရာမှာ အသံထွက်ကြောင့် မှားတတ်တဲ့အထဲ "အိတ်" နဲ့ "အိပ်" လည်း ပါပါတယ်။
ဥပမာ -
"အဲဒီပဲအိပ်တွေကို ကျီထဲသွင်းထားလိုက်" လို့ သုံးရမှာလား၊ "အဲဒီပဲအိတ်တွေကို ကျီထဲသွင်းထားလိုက်" လို့ သုံးရမှာလား မကွဲပြားတတ်ပါဘူး။ "လက်နက်ကြီးတွေ စပစ်တာနဲ့ အိပ်လေးတစ်လုံးထဲကို ရှိသမျှပစ္စည်း လေးတွေ ထိုးသိပ်ထည့်ပြီး ပြေးခဲ့ရတော့တာပါပဲ" လို့ သုံးရမှာလား၊ "လက်နက်ကြီးတွေ စပစ်တာနဲ့ အိတ်လေး တစ်လုံးထဲကို ရှိသမျှပစ္စည်းလေးတွေ ထိုးသိပ်ထည့်ပြီး ပြေးခဲ့ရတော့တာပါပဲ" လို့ သုံးရမှာလား ရောထွေးနေ တတ်ပါတယ်။
"အိတ်" ကို မြန်မာအဘိဓာန်မှာ -
အိတ်၊ န - သားရေ၊ ဖျင် စသည်ဖြင့် ချုပ်လုပ်ထားသည့် ထည့်စရာ။
လို့ အနက်ဖွင့်ပါတယ်။
နာမ်အနက် ဖြစ်ပါတယ်။ အသုံးမှားကြပါတယ်။
ဥပမာ -
"နိုင်ငံတော်သမ္မတကြီး လှူဒါန်းလိုက်သော ဆန်အိတ်တော်ကြီးများသည် ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ စစ်ဘေးရှောင် စခန်းသို့ ချောချောမွေ့မွေ့ ရှောရှောရှူရှူ အဆင်ပြေပြေ ရောက်ရှိလာသည့်အတွက် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူ အပေါင်း ဝမ်းမြောက်ကြလေသည်။"
"နိုင်ငံတော်သမ္မတတစ်ဦးအနေဖြင့် ထိုသို့သော ဆန်အိတ်တော်ကြီးများကို လှူဒါန်းမည့်အစား ဖြစ်နေသည့် ပြည်တွင်းစစ်ကို လုံးဝရပ်သွားအောင် ပြုလုပ်သင့်သည်ဟု ကျွန်ုပ်ယူဆသည်။"
ဆိုတဲ့ဝါကျတွေမှာ "သားရေ၊ ဖျင် စသည်ဖြင့် ချုပ်လုပ်ထားသည့် ထည့်စရာ" ဖြစ်ကြောင်း "အိတ်" က ပြနေပါတယ်။
"အိပ်" ကိုတော့ မြန်မာအဘိဓာန်မှာ -
အိပ်၊ ကြိ - ၁၊ လဲလျောင်း၍ မျက်စိမှိတ်ရာတွင် အာရုံများ ကင်းပြတ်ခြင်းသို့ ရောက်သည်။
၂၊ လှုပ်ရှားမှုမရှိ ငြိမ်သက်သည်။ "ငွေအိပ်သည်။ ကျမ်းအိပ်သည်။"
လို့ အနက် (၂) ခု ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။
အနက်နှစ်ခုလုံး ကြိယာအနက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အနက် (၁) မှာ "လဲလျောင်း၍ မျက်စိမှိတ်ရာတွင် အာရုံများ ကင်းပြတ်ခြင်းသို့ ရောက်" ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ "အိပ်" ကို သုံးကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။
ဥပမာ -
"၂၀၁၆ တွင် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် လွှတ်တော်အသစ်၌ လစာကျပ်ဆယ်သိန်းယူပြီး လွှတ်တော်တွင်း အိပ်နေမည့် အမတ်များကို ကျွန်ုပ်တို့ အလိုမရှိတော့ပါ။"
"ထိုသို့အိပ်လိုသည်ဆိုပါလျှင် လွှတ်တော်အမတ်မလုပ်ဘဲ မိမိတို့အိမ်တွင်သာ အေးအေးဆေးအိပ်စက်နေရန် တိုက်တွန်းအပ်ပါသည်။"
ဆိုတဲ့ဝါကျတွေမှာ "လဲလျောင်း၍ မျက်စိမှိတ်ရာတွင် အာရုံများ ကင်းပြတ်ခြင်းသို့ ရောက်" ကြောင်း "အိပ်" က ပြနေပါတယ်။
အနက် (၂) မှာ "လှုပ်ရှားမှုမရှိ ငြိမ်သက်" ကြောင်းကို ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ "အိပ်" ကို သုံးကြောင်း ဖွင့်ဆိုထား ပါတယ်။
ဥပမာ -
"ငါးနှစ်တာကာလအတွင်း ပြည်သူ့အကျိုးတစ်စုံတစ်ရာ မဖြစ်ထွန်းသော ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာများသည် လွှတ်တော်အတွင်း၌ အိပ်စက်နေခဲ့ကြသော အမတ်များထံတွင် မည်မျှအိပ်ကုန်ကြလေပြီမသိနိုင်ချေ။"
"နောင်တွင် ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာများ ထိုသို့မအိပ်နိုင်စေရန် လွှတ်တော်အမတ်များ၏ အလုပ်များကို ပြည်သူအပေါင်း စောင့်ကြည့်သင့်လှသည်။"
"ပြည်သူတို့အတွက် အကျိုးရှိစေနိုင်သည့် ဥပဒေများသည် လွှတ်တော်တွင်း၌သာလျှင် အိပ်နေပြီး ပြည်သူတို့အတွက် အကျိုးမဲ့စေနိုင်သည့် ဥပဒေများသည် အသက်ဝင်လှုပ်ရှားနေကြချေပြီဟု ကျွန်ုပ် ယူဆမိ၏။"
ဆိုတဲ့ ဝါကျတွေမှာ "လှုပ်ရှားမှုမရှိ ငြိမ်သက်" ကြောင်း "အိပ်" က ပြနေပါတယ်။
ဒါကြောင့် "သားရေ၊ ဖျင် စသည်ဖြင့် ချုပ်လုပ်ထားသည့် ထည့်စရာ" ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ "အိတ်" ကို သုံးရမှာ ဖြစ်ပြီး "လဲလျောင်း၍ မျက်စိမှိတ်ရာတွင် အာရုံများ ကင်းပြတ်ခြင်းသို့ ရောက်" ကြောင်း "လှုပ်ရှားမှုမရှိ ငြိမ်သက်" ကြောင်း ဖော်ပြလိုတဲ့အခါ "အိပ်" ကိုသုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုယ့်လူမျိုးဘာသာစကားကို မှန်မှန်ကန်ကန်သုံးနိုင်ပါစေခင်ဗျာ။
စာကြွင်း
———
န - နာမ်
ကြိ - ကြိယာ
ကျမ်းကိုးစာရင်း
——————
၁။ မြန်မာအဘိဓာန်၊ ပထမအကြိမ်၊ ၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၂။ မြန်မာသဒ္ဒါ၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ၊ မြန်မာစာအဖွဲ့။
၃။ ငယ်ပေါင်းကြီးဖော်မြန်မာစာနှင့် အရေးအသားပြဿနာများ၊ မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)၊ ပထမအကြိမ်၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ၊ ကောင်းသန့်စာပေ။
Comments
Post a Comment