Posts

"တ" နှင့် "တစ်" ပြဿနာ

“တ” နှင့် “တစ်” ပြဿနာ ————————————— “တ” နှင့် “တစ်” ပြဿနာသည် မြန်မာစာအရေးအသားတွင် အငြင်းပွားရဆုံးပြဿနာတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ အချို့က ပြောသည့်စကားသံအတိုင်း ‘တခု’ ‘တယောက်’ ‘တရာ’ ‘အမှတ်တရ’ စသည်ဖြင့် ‘တစ်’ နှင့် ‘တ’ ကို မခွဲခြားဘဲ လက်ခံသုံးကြသည်လည်းရှိသည်။ အချို့ကမူ ‘ဖတ်တော့အသံ၊ ရေးတော့အမှန်’ ဟူသည့်မူအတိုင်း ‘တစ်ခု’ ‘တစ်ယောက်’ ‘တစ်ရာ’ ‘အမှတ်တရ’ စသည်ဖြင့် ‘တစ်’ နှင့် ‘တ’ ကို ခွဲခြား၍ လက်ခံကျင့်သုံးသည်လည်း ရှိသည်။ အချို့ကမူ “ ‘တ’ နှင့် ‘တစ်’ သည် မူလက အခွဲအခြားမရှိ၊ ဦးနေဝင်းအာဏာရှိစဉ်က ပြုစုရန်ညွှန်ကြားခဲ့သော မြန်မာစာလုံးပေါင်းသတ်ပုံကျမ်းတွင်မှ ခွဲခြားသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်” ဟု မှတ်ထင်ယူဆပြီး လက်မခံကြသည်လည်းရှိသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ‘တ’ နှင့် ‘တစ်’ သည် အရေးအသားပြဿနာတစ်ရပ်အဖြစ် ရှိနေသည်ဟု ဆိုနိုင်၏။ ထို ‘တ’ နှင့် ‘တစ်’ ပြဿနာကို ကျွန်တော်လေ့လာမိသည့်အတိုင်း ရှင်းလင်းလိုပါသည်။ ထိုသို့ရှင်းလင်းရာတွင် အကိုးအကားအဖြစ် “မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)’ ၏ “မြန်မာစကား မြန်မာစာ ရုပ်ပုံလွှာ”၊ “မြန်မာစာ မြန်မာစကားဝိုင်း”၊ “မြန်မာစာအဖွဲ့” ၏ “မြန်မာအဘိဓာန်”၊ “ဦးငြိမ်းမောင်” ၏ “ရှေးဟောင်းမြန်မာကျောက်စာမ

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၆)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၆) မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်းကို ကျွန်တော်ရေးလာတာ အပိုင်း (၅) အထိ ရှိပါပြီ။ အခု အပိုင်း (၆) မှာ ကျန်တဲ့နာမ်ဝိဘတ်များထဲက “လက်ခံပြဝိဘတ်” နဲ့ “နေရာပြဝိဘတ်” တို့အကြောင်းကို ရေးချင်ပါတယ်။ (၈) လက်ခံပြဝိဘတ် ------------------------ လက်ခံပြဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေး ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ခံပြဝိဘတ် စကားလုံး (၁) လုံးသာ ရှိပါတယ်။ “အား” ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “လက်ခံသူ” ဖြစ်ကြောင်းကို ဖော်ပြပေးပါတယ်။ ဥပမာ - “ယခုအခါတွင် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက ယပ်ကြိုက်သူကြီးအား ရွေှမေတ္တာများကို အပ်နှင်းကြချေပြီ။” “ထိုသို့သော မေတ္တာတရားမျိုးကို စာဖတ်သူကြီးအားလည်း ပေးလိုနေကြပြန်သည်။” ဆိုတဲ့ဝါကျတွေကို ကြည့်ပါ။ ပထမဝါကျမှာ “ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးကပေးသော ရွေှမေတ္တာများကို လက်ခံသူ” တစ်နည်းအားဖြင့် “လက်ခံပြပုဒ်” ဟာ “ယပ်ကြိုက်သူကြီး” ဖြစ်ကြောင်း “အား” က ပြနေပါတယ်။ ဒုတိယဝါကျမှာ “ထိုသို့သောမေတ္တာတရားမျိုးကို လက်ခံသူ” တစ်နည်းအားဖြင့် “လက်ခံပြပုဒ်” ဟာ “စာဖတ်သူကြီး”

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၅)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၅) မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်းကို ကျွန်တော်ရေးလာတာ အပိုင်း (၄) အထိ ရှိပါပြီ။ အခု အပိုင်း (၅) မှာ ကျန်တဲ့နာမ်ဝိဘတ်များထဲက “အသုံးခံပြဝိဘတ်” နဲ့ “အကြောင်းပြဝိဘတ်” တို့အကြောင်းကို ရေးချင်ပါတယ်။ (၆) အသုံးခံပြဝိဘတ် ------------------------ အသုံးခံပြဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အသုံးခံပြဝိဘတ် စကားလုံး (၂) လုံး ရှိပါတယ်။ “ဖြင့်” နဲ့ “နှင့်” တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “အသုံးပြုခံရသည့်အရာ” ဖြစ်ကြောင်းကို ဖော်ပြပေးပါတယ်။ ဥပမာ - “သမ္မတသည် “ ပြည်သူက လက်ခံလျှင် ဒုတိယအကြိမ်သက်တမ်းအတွက် စဉ်းစားပေးမည်ဟူသောစကား” ဖြင့် ပြည်သူကို စိတ်ဆင်းရဲသည်ထက်ဆင်းရဲအောင် ပြုလုပ်လေသည်။” “အာဏာရအစိုးရသည် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း “မဲခိုးခြင်း” ဖြင့် အနိုင်ရရန် ကြိုးပမ်းလိမ့်ဦးမည်။” “အာဏာရအစိုးရသည် မည်သည့်ကိစ္စမဆိုလုပ်ဆောင်ရာတွင် “အာဏာတည်မြဲရေး ဟူသော ရပ်တည်ချက်” နှင့် သာ လုပ်ဆောင်လေ့ရှိသည်။” “ထို့ကြောင့် မဲစာရင်းရေတွက်ချိန်တွ

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၄)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၄) မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်းကို ကျွန်တော်ရေးလာတာ အပိုင်း (၃) အထိ ရှိပါပြီ။ အခု အပိုင်း (၄) မှာ ကျန်တဲ့နာမ်ဝိဘတ်များထဲက “ရှေးရှုရာပြဝိဘတ်” နဲ့ “ဆိုက်ရောက်ရာပြဝိဘတ်” တို့အကြောင်းကို ရေးချင်ပါတယ်။ (၄) ရှေးရှုရာပြဝိဘတ် ----------------------------- ရှေးရှုရာပြဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေး ဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးရှုရာပြဝိဘတ် စကားလုံး (၁) လုံးသာ ရှိပါတယ်။ “သို့” ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “ ရှေးရှုရာနေရာ” ဖြစ်ကြောင်းကို ဖော်ပြပေးပါတယ်။ ဥပမာ - “သမ္မတသည် မွန်ဂိုလီးယားနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာသွားချိန်တွင် မန္တလေးမြို့၌ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး အဓိကရုဏ်းဖြစ်ပေါ်လာစေရန် သွေးထိုးလှုံ့ဆော်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းမှာ တိုက်ဆိုင်လွန်းလှသည်ဟု ကျွနု်ပ် ထင်မြင်မိ၏။” “အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့သော အစိတ်သားတို့၏ အပြုအမူသည် သူတို့မျိုးဆက်အနာဂတ်ကို ပျက်စီးခြင်းတည်းဟူသော ချောက်နက်သို့ ဦးတည်သွားစေကြောင်း သိမှသိပါလေစ။” “ကျွနု်ပ်တို့လိုလားသော အန

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၃)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၃) မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၁) နဲ့ (အပိုင်း - ၂) ကို ကျွန်တော် ရေးခဲ့ပါပြီ။ (အပိုင်း - ၁)မှာ မြန်မာစာအရေးအသား မှန်ကန်ချင်ရင် “နာမ်ဝိဘတ်” များအကြောင်းကို ကျကျနနသိပြီး မှန်မှန်ကန်ကန်သုံးစွဲတတ်ဖို့လိုအပ်ကြောင်း၊ (အပိုင်း - ၂) မှာ နာမ်ဝိဘတ် (၁၇) မျိုးထဲက “ကတ္တားဝိဘတ်” အကြောင်းတို့ကို ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ အခု (အပိုင်း - ၃) မှာ ကျန်တဲ့နာမ်ဝိဘတ်များထဲက “ကံဝိဘတ်” နဲ့ “ထွက်ခွာရာပြဝိဘတ်” တို့အကြောင်းကို ရေးချင်ပါတယ်။ (၂) ကံဝိဘတ် ------------------- ကံဝိဘတ်ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေး ဖြစ်ပါတယ်။ ကံဝိဘတ် စကားလုံး (၁) လုံး သာ ရှိပါတယ်။ “ကို” ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့မှာရှိတဲ့ နာမ်၊ နာမ်စားဟာ “ပြုလုပ်ခြင်းခံရသူ”၊ “ပြုလုပ်ခြင်းခံရသောအရာ” ဖြစ်ကြောင်းကို ဖော်ပြပေးပါတယ်။ ဥပမာ - “လွှတ်တော်အတွင်းရှိ ပြည်သူက ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားခြင်းမရှိသော တစ်မတ်သားတို့သည် သူ့တို့ပထွေးအကျိုးကိုသာ ကြည့်သော ဦးနှောက်ကင်းမဲ့သည့် တိရစၧာန်သာသာ သတ္တဝါများပင် ဖြစ်သည်။” “ဖ

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၂)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၂) မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၁) ကို ကျွန်တော် ရေးခဲ့ပါပြီ။ အဲဒီအပိုင်းမှာ မြန်မာစာအရေးအသား မှန်ကန်ချင်ရင် “နာမ်ဝိဘတ်” များအကြောင်းကို ကျကျနနသိပြီး မှန်မှန်ကန်ကန်သုံးစွဲတတ်ဖို့လိုအပ်ကြောင်း ကျွန်တော်ရေးသားခဲ့ပါပြီ။ နာမ်ဝိဘတ် ဆိုတာ မြန်မာဘာသာစကားမှာရှိတဲ့ စကားလုံးလေးတွေဖြစ်ကြောင်း၊ အဲဒီစကားလုံးလေးတွေဟာ နာမ်၊ နာမ်စားတွေရဲ့နောက်မှာနေပြီး သူ့ရှေ့က နာမ်၊ နာမ်စားတွေကို ပြုလုပ်သူဖြစ်ကြောင်း၊ အပြုလုပ်ခံရသူဖြစ်ကြောင်း၊ ထွက်ခွာရာနေရာဖြစ်ကြောင်း စသည်ဖြင့် ဝေဖန်ပိုင်းခြားပြနိုင်ကြောင်းများကို ကျွန်တော် ရေးသားခဲ့ပါပြီ။ နာမ်ဝိဘတ်ဟာ “ကတ္တားဝိဘတ်”၊ “ကံဝိဘတ်”၊ “ထွက်ခွာရာပြဝိဘတ်” စသည်ဖြင့် (၁၇) မျိုးရှိပါတယ်။ အဲဒီနာမ်ဝိဘတ် (၁၇) မျိုးက - (၁) ကတ္တားဝိဘတ် (၂) ကံဝိဘတ် (၃) ထွက်ခွာရာပြဝိဘတ် (၄) ရှေးရှုရာပြဝိဘတ် (၅) ဆိုက်ရောက်ရာပြဝိဘတ် (၆) အသုံးခံပြဝိဘတ် (၇) အကြောင်းပြဝိဘတ် (၈) လက်ခံပြဝိဘတ် (၉) နေရာပြဝိဘတ် (၁၀) အချိန်ပြဝိဘတ် (၁၁) ပိုင်ဆိုင်ခြင်းပြဝိဘတ် (၁၂) လိုက်လျောပြဝိဘတ် (၁၃) ယှဉ်တွဲပြဝိဘတ် (၁၄) ခ

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၁)

မြန်မာဘာသာစကားတွင်ရှိသော နာမ်ဝိဘတ်များအကြောင်း (အပိုင်း - ၁) မနေ့က “နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ နိုင်ငံဂုဏ်ဆောင်အားကစားသမားများအား ဂုဏ်ထူးဆောင်လက်မှတ် ချီးမြှင့်ခြင်းနှင့် ဂုဏ်ပြုညစာစားပွဲအခမ်းအနား” ဆိုတဲ့ပွဲအကြောင်းကို ပြန်ဝန်ဦးရဲထွဋ်က တင်ထားတာကိုတွေ့လိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခမ်းအနား ခေါင်းစီးကိုတွေ့ပြီး ဒီစာကို ရေးဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်အဆင့် အခမ်းအနားတစ်ခု ကျင်းပရာမှာ မြန်မာစာအရေးအသားကို သတိပြုရေးသင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ မြန််မာဘာသာစကားမှာ “နာမ်ဝိဘတ်” ဆိုတဲ့ စကားလုံးလေးတွေရှိပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးတွေက “နာမ်” “နာမ်စား” တွေရဲ့နောက်မှာ နေပြီး သူ့ရှေ့က “နာမ်” “နာမ်စား” တွေဟာ “ပြုလုပ်သူ (ကတ္တား)” ဖြစ်ကြောင်း၊ “ပြုလုပ်ခံ (ကံ)” ဖြစ်ကြောင်း၊ “ပိုင်ဆိုင်သူ” ဖြစ်ကြောင်း၊ “ထွက်ခွာရာနေရာ၊ အချိန်” ဖြစ်ကြောင်း စသည်ဖြင့် ခွဲခြားဖော်ပြပေးပါတယ်။ ဥပမာ - “ကလေးငယ်သည် ယင်အုံနေသော သူတောင်းစားကို ယပ်ခတ်ပေးသည်။” ဆိုတဲ့ဝါကျကို ကြည့်ပါ။ “ကလေးငယ်” ဆိုတဲ့နာမ်ပုဒ်ရဲ့နောက်မှာ “သည်” ဆိုတဲ့စကားလုံးလေး ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီစကားလုံးလေးဟာ သူ့ရှေ့က နာမ်ပုဒ် “ကလေးငယ်” ဟာ “ယပ်ခတ်ခြင်းကိုပြုလုပ်သူ” တစ်နည်းအားဖြင